Wędzidło jest częścią kiełzna. Wkładane zostaje do pyska konia, w celu kierowania koniem i bezpośrednim wpływaniem na wykonywanie poleceń, wydawanych przez jeźdźca. Wędzidła wykonuje się z metalu, gumy, skóry lub materiałów syntetycznych. Wybór odpowiedniego wędzidła jest decyzją ważną dla jeźdźca, który będzie kierował wierzchowcem, jak i dla konia. Niewłaściwe wędzidło sprawia ból, prowadzi do nerwic i narowów.

W zawodach jeździeckich stosowanie wędzideł jest obowiązkowe i przewidziane w regulaminach. Dobór prawidłowego wędzidła ma często decydujący wpływ na osiągane wyniki.

Kiełzna wędzidłowe charakteryzują się umieszczeniem w pysku konia ścięgierza, będącego częścią wędzidła. Łączy się on z elementami bocznymi i mocowany jest do ogłowia w sposób, który decyduje, czy wędzidła przeznaczone są do ugięć poziomych, czy pionowych.

Stosuje się kilka rodzajów wędzideł. Najpopularniejsze to:

1. Zwykłe łamane – składa się na nie dwa kółka i dwie części. Załamuje się w jednym miejscu.
2. Oliwkowe łamane różni się od zwykłego posiadaniem mechanizmu zawiasowego, dzięki któremu na pysku konia nie dochodzi do powstania ran.
3. Podwójnie łamane dopasowuje się do końskiego pyska. Składa się z dwóch części, połączonych odpowiednim łącznikiem.
4. Gumowe należy do najłagodniejszych ze wszystkich wędzideł. W miejscu elementów metalowych znajdują się gumowe. Nie jest tak skuteczne, jak metalowe, jednak nie sprawia zwierzęciu bólu i nie wywołuje nerwowych reakcji.
5. Wielokrążek , dzięki wyposażeniu w kilka kółek, umożliwia zastosowanie dodatkowej wodzy.
6. Munsztuk należy do wędzideł ostrych, wywierających duży nacisk na dolną szczękę. Skuteczny jest w wypadku zastosowania przez doświadczonych jeźdźców, umiejących delikatnie, chociaż stanowczo, komunikować się z dosiadanym koniem.
7. Pelham w działaniu przypomina munsztuk. Różnica polega na tym, że jest to wędzidło łamane.

Skutki źle dobranego wędzidła

Należy zdać sobie sprawę, że pysk konia jest niezwykle wrażliwy. Nieodpowiednie wędzidła sprawią zwierzęciu ból, mogą doprowadzić do zranienia i negatywnych reakcji. Narażone na uszkodzenia są miejsca zetknięcia się ścięgierza z językiem, dziąsłami i wargami. Bolesne może być zetkniecie z twardym podniebieniem lub kośćmi żuchwy.

Reakcją konia na ból mogą być zachowania typu chowanie za wędzidłem, wieszanie się, otwieranie pyska, ruszanie żuchwą i językiem, wysuwanie języka, rzucanie głową, ślinotok, nerwowe ruchy ogonem, kopanie, itp.

Jak dobrać wędzidło?

Przy doborze wędzidła warto dokonać pomiaru szerokości końskiego pyska, zwrócić uwagę na grubość języka oraz na wiek konia. Istotne sa umiejętności jeźdźca, który powinien odpowiednio pracować rękoma, co ma wpływ na nacisk na wędzidła.

Język konia powinien być swobodnie ułożony, z możliwością ruchu. Ochronę podniebienia zapewnią gładkie rolki łącznika przy podwójnie łamanym ścięgierzu.

Wybór metalu ścięgierza – czerniejącego, nieoksydowanego, zmniejszy niebezpieczeństwo wystąpienia objawów alergicznych.

Konie łatwiej zaakceptują odczuwalny odczyn PH, jeśli wędzidła będą posiadały elementy miedziane.

O czym jeździec powinien pamiętać?

1. Treningi przy użyciu ogłowia bezwędzidłowego wzbudza zaufanie konia i wpływa na lepszą współpracę.
2. Styl jazdy wymusza zastosowanie odpowiedniego wędzidła. Powożenie, styl angielski, westernowy, itp. wymagają innych wędzideł.
3. Charakter konia ma wpływ na wybór wędzideł. Silniejsze przeznaczone są dla koni o mocnej osobowości.
4. Zastosuj wędzidło odpowiednie do budowy anatomicznej końskiego pyska.
5. Nie warto oszczędzać na wędzidle. Odpowiednio zastosowane nie będzie sprawiało koniowi bólu, co sprawi, że komunikowanie się ze zwierzęciem będzie skuteczniejsze.